Oedeem
Therapie

Lymfoedeem is een abnormale ophoping van eiwitten en vocht in het lichaamsweefsel. Dit is het gevolg van een verstoord evenwicht tussen aan- en afvoer van vocht. Lymfoedeem ontstaat vaak geleidelijk en kan een chronisch karakter krijgen. Lymfoedeem kan aangeboren zijn (primair lymfoedeem) of verworven als gevolg van een andere aandoening (secundair lymfoedeem).

Primair lymfoedeem is aangeboren of met onbekende oorzaak: de lymfevaten zijn verminderd aanwezig of ze functioneren minder goed dan normaal, waardoor in de loop van een leven een zwelling kan ontstaan. Dit kan erfelijk zijn. Zonder behandeling zal de zwelling na enige jaren niet meer verdwijnen. Het is dus zinvol om snel met behandeling te beginnen.

Secundair lymfoedeem komt vaker voor. Dit ontstaat door beschadiging van de lymfevaten of lymfeklieren. Bekende vormen van secundair lymfoedeem zijn: na een val of een operatie, na verwijderen van lymfeklieren ( zelfs na 20 jaar kan nog oedeem ontstaan), na bestraling, bij een verlamming of na een infectie/reumatische ontsteking.
Na een operatie zijn de littekens vaak ook de oorzaak van de verminderde afvoer van lymfe.
De klachten die kunnen ontstaan bij lymfoedeem zijn: pijn, vermoeidheid, gespannen en zwaar gevoel, zwelling, beperkingen in bewegingen en beperkingen in dagelijks functioneren.

Lipoedeem

Bij een opeenhoping van vet en vocht is er sprake van lipoedeem. Er is dan een opvallend verschil tussen het boven- en onderlichaam, waarbij de handen en voeten normaal slank zijn. Vaak zijn de benen en of armen gevoelig, vermoeid en voelen zwaar aan. Afvallen helpt niet. Oedeemtherapie kan hierbij een adviserende rol spelen in de vorm van vetverbranding en voeding.

Veneus oedeem

Als het vocht komt door overbelasting van de bloedvaten is het veneus oedeem. Dit is goed te behandelen.

De behandelmogelijkheden van de oedeemtherapeut

De behandeling is voornamelijk gericht op het terugdringen of het niet doen toenemen van oedeem. Tevens is de beweging in de behandeling van groot belang: juist de bewegingsbeperkingen die vaak gepaard gaan met kracht- en functieverlies, kunnen door de oedeemtherapeut worden begeleid naar optimaal functioneel herstel. Doel is het normaal functioneren van de ledematen zo goed mogelijk te herstellen. De oedeem therapeutische behandelmogelijkheden bestaan uit:

voorlichting/adviezen t.a.v. kleding, voeding en leefregels.
manuele lymfedrainage/oedeemtherapie eventueel in combinatie met zwachtelen
oefentherapie, houding- en bewegingsadviezen
het begeleiden bij het laten aanmeten van een elastische kous als dit nodig is.

Dit is gebruikelijk bij de behandeling van lymfoedeem indien een stabiele situatie is ontstaan

ademhalingsoefeningen en ontspanningsoefeningen

naast oefentherapie ter oedeemreductie leidt oefentherapie tot het verminderen van beperkingen op activiteiten niveau (mobiliteit, spierkracht) en begeleiden op participatieniveau (belasting – belastbaarheid). Door onze kennis van inspanning fysiologische parameters is juist de oedeemtherapeut in staat de patiënt te begeleiden naar een zo hoog mogelijk participatieniveau en daarmee naar een optimale kwaliteit van leven.
Lymfetaping: door het aanleggen van tape wordt de huid licht opgelicht, waardoor de afvoer van lymfe gecontinueerd blijft.

Manuele lymfedrainage

De manuele lymfedrainage is een massagetechniek waarbij met behulp van speciale handgrepen de lymfevaten opnieuw worden aangemaakt en gestimuleerd om het vocht beter af te voeren. Dit leren wij de patiënten ook aan, zodat ze dit zelf kunnen toepassen.
Het zwachtelen heeft als doel om de omvang van het oedeem te verminderen en de bereikte omvangvermindering te onderhouden zolang er geen elastische kous is. Oefenen is een belangrijk onderdeel binnen de behandeling. De oefeningen hebben als doel de spierpompfunctie van een arm of been te bevorderen. Door het aanspannen van de spieren wordt de doorbloeding namelijk aangezet en dit bevordert ook de lymfedoorstroming. Zo wordt de functie optimaal verbeterd.

De behandeleffecten / doelstellingen

De gekozen behandeling en de uiteindelijke behandeleffecten zijn afhankelijk van de ernst, oorzaak en duur van het oedeem. De behandeleffecten zijn doorgaans: